Gazze’de Hamas ve İsrail arasında varılan anlaşmanın ardından “Ukrayna’da da ateşkes olur mu?” sorusu daha fazla sorulmaya başladı. Rusya-Ukrayna arasında 3 yıldır devam eden savaş, ABD’nin 47. Başkanı Trump’ın başlıca gündemlerinden. Bir yandan Putin’le dostluk mesajları veren Trump, diğer yandan ateşkesi kabul etmezse Rusya’ya vergi ve yaptırım tehdidinde bulunuyor. NATO üyeliği ısrarını sürdüren Ukrayna lideri Zelenski ise Kim Jong Un’un askerlerini saflarına katan Moskova’ya karşı cepheye birlik göndermeye meyilli olan Avrupa’yı kışkırtmaya devam ediyor. Kuzey Kore askerlerinin, en sıcak ateş hattı olan Kursk bölgesindeki durumu ise tartışma konusu. ABD, Avrupa ve Kuzey Kore üçgeninde Rusya Ukrayna savaşında son durum… (Haber: Derya Doğan)
Amerika Birleşik Devletleri’nin 47. Başkanı Donald Trump, dün yaptığı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e bu “saçma savaşı” bitirmesi çağrısında bulundu.
Trump, aksi takdirde Rusya’ya daha fazla vergi ve yaptırım uygulayacağını söyledi.
Rusya’ya zarar vermek istemediğini, Rus halkını sevdiğini, Putin ile her zaman çok iyi bir ilişkisi olduğunu ifade etti. “Putin, Ukrayna ile ateşkes anlaşması yapmayı reddederek Rusya’yı yok ediyor” dedi.
Trump, ABD’nin Ukrayna’ya silah göndermeyi düşündüğünü, Avrupa Birliği’nin Kiev’i desteklemek için daha fazlasını yapması gerektiğini belirtti.Bir yandan Rusya’ya tehditlerini sürdüren Trump, diğer yandan Putin’le görüşmeyi planladığını duyurdu. Ayrıca Moskova’nın ekonomisi için endişeli olduğunu, “Rusya’nın başının büyük belaya gireceğini” öne sürdü. Trump’ın son açıklamaları, seçim kampanyası süresince Rusya ile ilişkilere yeşil ışık yaktığı sözlerinin önüne geçti.
Putin ise bu haftaki Güvenlik Konseyi toplantısında yaptığı açıklamada, yeni ABD yönetimiyle Ukrayna’daki mevcut durumla ilgili iletişime açık olduklarını söyledi.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, iki liderin görüşmesine ilişkin iç hazırlıkların sürdüğünü, Washington’dan teyit beklediklerini belirtti ve ABD ile yeniden ilişki kurma konusunda az da olsa imkân olduğunu dile getirdi. Ryabkov, Trump’ın iktidara gelmesinin ardından Rusya ile ABD arasındaki ilişkileri bir belirsizlik döneminin beklediğini de sözlerine ekledi.
Kremlin dış politika yardımcısı Yuri Ushakov ise daha açık şekilde “Biz hazırız” dedi.ABD basınına göre Trump, Ukrayna özel temsilcisi Keith Kellogg’a 100 gün içinde Ukrayna ihtilafını sona erdirme görevini verdi.
Ancak Trump’ın seçim kampanyası sırasında göreve gelmeden önce çatışmayı sona erdireceğini vaat ettiğini hatırlatan önde gelen Amerikan gazetelerinden Wall Street Journal’a göre Putin’le anlaşma yapmak, Trump’ın düşündüğünden çok daha zor olacak.
WSJ, Trump’ın barış görüşmelerini bizzat kontrol etmeye kararlı olduğunu belirtiyor.Rus basınında yer alan haberlere göre ABD eski başkanlarından Ronald Reagan döneminin eski Hazine Bakan Yardımcısı Paul Craig Roberts, Trump’ın Rusya ile rekabetini değerlendirdi.
Roberts, ABD ve Rusya arasında sonu gelmez bir sürtüşmeyi kimsenin istemeyeceğini çünkü Rusya’nın stratejik kabiliyetlerinin rakipsiz olduğunu söyledi.
Roberts, “Rusya ile başka bir nükleer yarışa girerseniz, er ya da geç bir patlama olacaktır. Umalım da Trump, Amerikan istisnacılığı konusundaki çelişkili fikirlerin farkına varsın” diye konuştu.Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise Rusya ile bir anlaşmaya varılması halinde “uluslararası barışı korumak için” 200 bin Avrupalı asker istedi. “Bu asgari bir rakam, aksi takdirde hiçbir şey” dedi.
Zelenski herhangi bir ateşkes anlaşmasının Batı’nın güvenlik konusunda vereceği güvencelere bağlı olduğunu söyledi. En iyi güvencenin ise NATO üyeliği olduğunu savundu.Her ne kadar kışkırtıcı açıklamalarla gündeme gelseler de Rusya ile NATO’yu resmen karşı karşıya getirmek Avrupa ülkelerinin şu anda göze alabileceği bir risk değil.
Ukrayna lideri Zelenski, 22 Ocak’ta İsviçre’nin Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın NATO’ya üye olmasının ABD Başkanı Donald Trump’ın iradesine bağlı olduğunu söyledi.
Zelenski ayrıca Ukrayna’nın askeri ittifaka katılmasını istemeyen dört ülkenin adını verdi: Almanya, Macaristan, Slovakya ve ABD.
Politico’ya göre seslerini daha az çıkarıyor olsalar da Belçika, Slovenya ve İspanya gibi diğer ülkeler de Ukrayna’nın NATO’ya katılmasına sıcak bakmıyor.
Yeni Trump yönetiminin de Ukrayna’yı NATO’ya kabul etmeye, Biden’dan daha açık olacağına pek olası bakılmıyor. Hatta Trump, daha önce Kiev’in isteklerine destek verdiği iddiasıyla Biden’a yüklenmiş ve bunun Rusya’nın işgalini kışkırttığını söylemişti.Putin, geçen haziran ayında yaptığı açıklamada Ukrayna’nın birliklerini Donetsk, Luhansk, Herson ve Avrupa’nın en büyük nükleer santralinin bulunduğu Zaporijya’dan çekmesi ve NATO’ya katılma isteğinden vazgeçmesi koşuluyla Kiev ile müzakerelere başlayabileceklerini söylemişti.
Rusya Dışişleri Sergey Lavrov da dünkü konuşmasında, Ukrayna’daki “özel askeri operasyonun” hedeflerine ulaşma ve “Ukrayna krizinin nedenlerinin” ortadan kaldırılarak çözülmesi gerektiğini dile getirdi.
Putin, Trump’ın yemin töreninden saatler sonra sıkı müttefiki Çin lideri Şi Cinping ile görüntülü konuşma yaptı. Kremlin dış politika yardımcısı Yuri Ushakov, ikilinin Ukrayna ile olan savaşı sona erdirecek olası bir barış anlaşmasının görünümünü ele aldığını açıkladı. Ancak başka detay verilmedi.Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, geçtiğimiz yaz Pyongyang’da, iki ülkeden birine yönelik bir saldırı durumunda karşılıklı savunma maddesini de içeren kapsamlı bir stratejik ortaklık anlaşması imzaladı.
Kim, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşına tam destek de dahil olmak üzere Rusya’nın tüm politikalarına koşulsuz destek verdiğini ifade etti. Putin de Rusya’nın Kuzey Kore’nin uydu inşa etmesine yardımcı olacağını söyledi.
ABD ve Güney Kore, Kuzey’in Rusya’nın savaşta kullanması için balistik füzeler, tanksavar roketleri ve milyonlarca mermi gönderdiğini söylüyor. Moskova ve Pyongyang ise silah transferlerini reddediyor.
Kim, bir kısmını Ukrayna’nın ele geçirdiği batı Kursk bölgesinde Rus ordusu saflarında savaşmak üzere 11 bin asker gönderdi. Ukrayna, yaklaşık 4 bin Kuzey Koreli askerin öldürüldüğünü ve yaralandığını söylüyor. İki Kuzey askeri ise Ukrayna birlikleri tarafından geçtiğimiz haftalarda yaralı olarak ele geçirildi.
Kuzey Kore’nin kısa zaman içindeki ağır kayıplarının nedenleri olarak Rusça bilmemeleri, bu yüzden komutları net şekilde anlamamaları, bölgeye hakim olmamaları ve savaş tecrübelerinin bulunmaması gösteriliyor.
En dikkat çekici nokta ise Rusya ve Kuzey Kore’den şimdiye kadar cepheye seferber edilen bu askerlere ilişkin hiçbir açıklama gelmemesi. ABD ve Güney Kore, Kuzeyli askerleri yakın takipte.Rusya’nın dostu Macaristan’dan Avrupa Birliği dönem başkanlığını alan Polonya Başbakanı Donald Tusk, birliğin “belirsiz durumdan” çıkması için çalışacağını söyledi. Sınırdaki savaşa dikkat çekti ve Avrupalılara şöyle dedi: “Başınızı dik tutun.”
Ancak Polonya lideri, “rahatlık döneminin bittiğini” de söyleyerek ayrı bir mesaj verdi.
Tusk, ülkesinin dönem başkanlığı görevini, Ukrayna’nın AB üyeliği için kullanacağını belirtti.
Diğer yandan iki ülkenin güçlü ilişkilerinin bir yansıması olarak Ukrayna ile Polonya arasında yakın zamanda önemli bir anlaşma imzalandı. Anlaşmaya göre Ukrayna, Ukraynalı milliyetçiler tarafından İkinci Dünya Savaşı’nda gerçekleştirilen katliamların Polonyalı kurbanlarının mezarlarının açılmasına izin verecek.Bu hafta Alman basında yer alan bir haber ise Rusya ile NATO çatışmasının tehlikeli boyutlara ulaşabileceğini gösterdi. Önde gelen bir Alman askeri yetkili, Putin’in NATO’ya saldırmak için koşulları yarattığını iddia etti. Moskova’nın, Ukrayna’daki savaşta imha edilen binlerce tank ve füzenin yerini çoktan doldurduğunu da belirtti.
Bu askeri yetkili Tümgeneral Christian Freuding, Rusya’nın silahlı kuvvetlerinin “sadece muazzam personel ve maddi kayıplarını telafi etmekle kalmadığını, aynı zamanda başarılı bir şekilde yeniden silahlandığını” söyledi.
Freuding, önde gelen Alman gazetelerinden Die Welt’e yaptığı açıklamada Putin’in savaşta büyük kayıplar verdiğini, iyi eğitimli birliklerini kaybettiğini ancak “emperyalist dürtüsünün” kırılmadığını dile getirdi.Ukrayna’ya desteğini her fırsatta görmekten sakınmayan İngiltere Başbakanı Keir Starmer da günler önce Zelenski ile 100 yıllık ortaklık anlaşması imzaladı.
Anlaşmanın Baltık Denizi, Karadeniz ve Azak Denizi güvenliğini güçlendirmek ve “devam eden Rus saldırganlığını” caydırması umuluyor.Ukrayna lideri Zelenski ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçtiğimiz hafta Batılı birliklerin Ukrayna’ya konuşlandırılması fikrini görüştü.
Macron daha önce, Ukrayna’ya Fransız askerinin gönderilebileciğinin mesajını vermiş, Polonya Başbakanı Donald Tusk ile ateşkes durumunda “barış gücü” konuşlandırılması olasılığını görüşmüştü.
Intelligence Online internet sitesine göre Fransa’nın Ukrayna’ya asker gönderme senaryosuna ilişkin sonbaharda gizli bir tatbikat yaptığı öne sürüldü. Tatbikat sırasında ise Çin dronları kullanıldığı, bazı askerlerin bu duruma şaşırdığı belirtildi.Rusya’nın kuzey komşusu olan ve geçen yıl NATO ittifakına katılan Finlandiya, NATO’nun Baltık Sentinel misyonu kapsamında Baltık Denizi’ne bir füze botu göndereceğini duyurdu .
Önümüzdeki haftalarda “duruma” ve “operasyonel gereksinimlere” göre değişiklik gösterecek olan ortak operasyona çok sayıda Finlandiya deniz biriminin katılacağı belirtildi.